5 oktober 2022 - Een dagje Urk met de bus van Eemland Reizen

Klik op de foto's voor een vergroting

De bus stond stipt op tijd gereed bij het NS station Kogerveld aan de Veldbloemenweg. Nadat iedereen zijn/haar zitplaats had opgezocht en Wilma (onze chauffeur) enige ‘huishoudelijke’ mededelingen had gedaan, vertrok de bus om 10:00 uur richting Urk, om aldaar aan te monsteren bij het passagiersschip De Zuiderzee.

Maar eerst de busreis…
Onderweg was er al snel veel te bespreken en de sfeer was erg gezellig. Ook de zak met snoepjes ging rond en vond gretig aftrek. We passeerde onder meer Almere Floriade, die medio oktober afsloot met een totaal verlies van € 46,8 miljoen. Dat was niet het enige debacle voor Almere, want ook kasteel Almere was gedoemd te mislukken en staat al 20 jaar leeg en is feitelijk nooit afgebouwd. Verder passeerden we onderweg de Yakult fabriek.

Yakult produceert voor heel Europa, hoewel het van oorsprong een Japans product is. Vitamines en vezels zijn voor de mens belangrijk, maar ook bacteriën zijn van groot belang. Daar heb je in een Yakult flesje geen gebrek aan. In 1 flesje zitten 6,5 miljard bacteriën.

De rit vervolgde zich door de drooggemalen polder. Toen de polders werden drooggemalen, werden eerst kool- raapzaad planten verbouwd. Uit twee oogsten raapolie, kon van de opbrengst van het zaad de aanleg van de polder betaald worden. De geperste raapolie wordt o.a. vermengd in margarine, gebruikt in koekjes en slaolie. Intussen reed de bus vlot door en na een uurtje werd Lelystad bereikt met zijn haven en outlet centrum. Wilma reed ook nog even langs het spiegelretourschip De Batavia. Die we vanuit de bus mooi konden bewonderen.

Willem Vos blies de houten scheepsbouw nieuw leven in. Op 4 oktober 1985 begon hij aan zijn droom: een reconstructie maken van een spiegelretourschip uit 1628. Het werd de Batavia, een schip met een verhaal. Onder zijn bezielende leiding bouwden, gedurende tien jaar, ruim 600 jongeren mee aan de Batavia en kregen zo de kans een vak te leren. Op 7 april 1995 werd de Batavia gedoopt door Koningin Beatrix.

Wilma, die trouwens heel informatief en kundig vertellen kon over alles wat we tijdens deze busrit zagen, reed ook nog even door Nagele. De naam Nagele komt van het gelijknamige eiland, dat tussen Urk en Schokland lag en in 1138 voor het eerst genoemd wordt.

Reeds eerder was er ten noorden van Urk een water met de naam Nagel of de Nagele; deze naam werd tot in de twintigste eeuw gebruikt. De betekenis is vooralsnog onbekend. In de middeleeuwen verdween Nagele in de golven. In de jaren vijftig is het nieuwe Nagele ontworpen door architecten van De Acht en Opbouw, zoals Cornelis van Eesteren, Aldo van Eyck, Gerrit Rietveld en de tuinarchitecte Mien Ruys. Nagele is een van de weinige plekken waar de anno 1950 moderne architecten op grotere schaal hun ideeën konden verwezenlijken. De groepen architecten waren voorstanders van gekoppelde woningen in rechte lijnen. De bebouwing moest openheid en strakheid uitstralen en gebruikmaken van glas en beton. Op de tekentafel ontstond het idee voor een dorp met platte daken.

Klik op de foto's voor een vergroting

Inmiddels kregen we toch wel flink trek, maar gelukkig koerste Wilma nu recht op de Zuiderzee af en konden we om 12:00 uur het ruime en woelige sop kiezen. De windkracht was toch wel aangewakkerd tot een zeer ruime windkracht 6. Maar iedereen kon dit prima verdragen. Vlot kwam de bediening langs om de bestellingen op te nemen zodat de dorst kon worden gelest. Ook de inwendige mens kon versterkt worden met friet en heerlijke verse kibbeling. Iedereen liet zich dat dan ook goed smaken.

Daarna was er tijd voor de klederdrachtshow. De Urker klederdracht werd uitvoerig geshowd. De kappen met gele kant. Goud van de muts werd door zilver vervangen bij rouw. De prachtige bijbehorende sieraden. De fraaie rokken van zware stof. Het gebruik bij de mannen, waarbij hun gouden oorringen en geborduurde namen op de kleding garant moet staan voor een christelijke begrafenis mochten zij door de golven zijn verzwolgen.

De gebruiken worden tijdens de Urkerdag weer opnieuw leven ingeblazen. De Urkerdag bestaat sinds 21 mei 1983. Deze is ingevoerd om het bezit en het dragen van de plaatselijke klederdracht te bevorderen onder de jongere generaties. Het dragen van de klederdracht raakte namelijk ernstig in verval - uit een telling op 1 januari 2000 bleek dat nog 46 vrouwen en 16 mannen zich dagelijks op traditionele wijze kleedden. Veel Urkers bezitten nu weer een eigen kostuum of onderdelen ervan, ook al draagt men het meestal slechts met Urkerdag.

De Zuiderzee meerde om 14:00 weer af na een geslaagde vaart vol informatie en vertier. Er was nog even tijd voor een wandeling door Urk. Velen maakten daar gebruik van om de benen toch nog even te strekken.

Om 16:30 uur kwamen we weer veilig en met een voldaan gevoel in Zaanstad aan.

Bert Richters